Eén gezin, twee verhalen

Aan het woord: Stefan en Elske Paas. Vader en dochter lijken, naar eigen zeggen, erg op elkaar, maar kwamen vanuit een heel andere achtergrond op de EH: hij vanuit het christelijke Nijkerk, zij vanuit seculier Amsterdam. Hoe kwamen ze toch allebei tot de keuze om naar de EH te gaan?

Stefan Paas volgde in 1987-1988 het EH-Basisjaar, zijn dochter Elske volgde dezelfde opleiding in 2015-2016. Stefan is hoogleraar missiologie en interculturele theologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar missiologie aan de Theologische Universiteit Kampen | Utrecht. Verder is Stefan publicist en schrijver van diverse boeken. Ook is hij vaste gast bij de Ongelooflijke Podcast, een podcast over de relevantie van het geloof in een steeds ongeloviger Nederland. Elske studeerde Taalwetenschappen en werkt nu bijna twee jaar als communicatiemedewerker en onderwijssecretaresse op de EH.

Elske: “Ik zat op een onchristelijk gymnasium in Amsterdam, waar ik leerde te twijfelen aan alles. Ik werd steeds bevraagd op mijn geloof en daar werd ik onzeker van. Ik kreeg het gevoel dat ik er niet bij hoorde omdat ik andere dingen geloofde dan mijn leeftijdsgenoten.

Na de middelbare school was ik heel moe van al dit twijfelen en verdedigen en ik wilde omringd worden door leeftijdsgenoten met wie ik het geloofsstuk van mezelf kon delen. Ik had behoefte aan een veilige omgeving.”

Stefan: “Voor mij was het feit dat ik niet wist wat ik moest studeren de belangrijkste reden om naar de EH te gaan. Elske is heel anders opgegroeid dan ik. Ik ben opgegroeid met veel christenen om mij heen, Elske had bijna geen jongeren om zich heen die ook geloofden. Wij wilden graag dat ze andere christelijke jongeren leerde kennen, dat ze die gemeenschap kon ervaren. De EH leek ons daar een goede plek voor. We wilden haar een maximale kans geven om met het geloof verder te gaan. Tegelijk wilden we haar ook meegeven dat, wat zij ook zou kiezen, we altijd van haar zouden houden. Liefde, zeker Gods liefde is onvoorwaardelijk en dat wilden we als ouders ook meegeven.”

Bracht de EH je wat je er zocht?

Elske: “De EH was voor mij een soort cultuurshock. De eerste drie weken verliepen stroef: iedereen was te lief en naïef. Ik was een veel hardere cultuur gewend van zeggen wat je denkt, zonder inachtneming van andermans gevoelens. Wat ik begon in te zien was dat op de EH ook meningen werden gedeeld, maar op een heel andere manier: om elkaar op te bouwen, niet om elkaar neer te halen.

De EH heeft voor mij een cruciale rol gespeeld in het opbouwen van vriendschappen met mensen van mijn eigen leeftijd die ook geloven wat ik geloof en met wie ik op elk gebied alles kan delen. Bij de EH heb ik gezien dat die gemeenschap er is.”

Stefan: “We merken dat het voor Elske heel goed is geweest, zij heeft echt christelijke leeftijdsgenoten gemist. Toen wij naar Amsterdam verhuisden was Elske acht jaar oud, de leeftijd waarop je begint na te denken. Op de school waar zij heen ging was iedereen mondig en had een duidelijke mening, dat was best zwaar. Thuis probeerden we daar iets positiefs tegenover te zetten. Maar er was een spanningsveld tussen de christelijke wereld thuis en de seculiere wereld op school.

Ik ben opgegroeid op de biblebelt en had vooroordelen over seculier Amsterdam. Daar moest ik van af komen. Bij Elske was het precies andersom. En je merkt dat vooroordelen meestal niet kloppen. Wat je niet kent, daar ben je bang voor.

Voor mijzelf geldt dat ik volwassener ben geworden op de EH. Ik heb kritisch leren denken en ik ben op het pad van de theologie gezet.  Waar ik voorheen aannam dat alles wat in een boek stond waar was, ben ik op de EH kritisch gaan lezen. Ik kon het jaar goed gebruiken: ik was nog heel onvolwassen, kinderlijk, chaotisch… Ik deed maar wat. Op de EH heb ik dat een klein beetje mogen afleren.”

We hebben al verschillen tussen de christelijke wereld en de seculiere wereld besproken. Nederland seculariseert. Wat denken jullie dat dit betekent voor de EH?

Stefan: “De christelijke bubbel is kleiner geworden en er komt veel meer ander geluid doorheen. Je zult dus moeten omgaan met andersdenkenden die ook heel leuk zijn en ook een hele goede mening hebben. Geloven vraagt meer bezinning: je kunt minder makkelijk met de groep meeliften. Seculiere mensen hebben het in die zin makkelijker, omdat hun groep groter is en hun mening vaak ook in de media wordt uitgedragen

Het vinden van een goede balans tussen aan de ene kant mensen om je heen vinden die hetzelfde als jij geloven en aan de andere kant voorkomen een bubbel te worden vol vooroordelen is een uitdaging voor christenen.

Het zou mooi zijn als de EH niet een verlengstuk is van de christelijke bubbel, het uitstellen van de stap naar de seculiere wereld, waarin je vroeg of laat toch moet gaan bewegen. De EH zou een brug kunnen zijn tussen beide werelden. Tegelijk is het mooi om een veilige groep gelijkgestemden om je heen te hebben. De EH kan beide bieden.”

Elske: “Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik ben denk ik niet representatief voor de meeste studenten van de EH: ik kwam vanuit de seculiere wereld en zocht de christelijke gemeenschap, maar veel studenten komen vanuit de christelijke wereld. Het zou mooi zijn als zij beter voorbereid worden op de seculiere wereld, terwijl de EH nog steeds die gemeenschap biedt.”

Zou je de EH aanraden aan de jongeren van nu?

Elske: “Zeker! Toen ik zelf op de EH zat, vond ik de EH een veilige en mooie omgeving. Dat was mijn reden om op de EH te willen werken. En nu ik hier werk, merk ik dat weer: ik zie nu bij andere jongeren gebeuren wat er bij mij gebeurde.

Ik zie en hoor veel mooie dingen: mensen die meer rechtop gaan lopen, blijer kijken en naar elkaar omzien. Het is een gemeenschap, iedereen let op elkaar.

Het is goed om te weten wat je denkt en waarom je dat denkt. De EH helpt je dat te ontdekken in een geweldig mooie omgeving.”

Stefan: “Al is het voor mij lang geleden, ik zou de EH wel aanraden. Vanuit welke achtergrond of met welke redenen je ook komt, het is altijd goed om een jaar te investeren in vorming. De samenleving jaagt je ontzettend op, alleen al daarom is het goed om dat te vertragen en tijd te nemen om na te denken over hoe je in het leven staat. Er zit veel moois in het christelijk geloof en dat mag je meenemen de seculiere wereld in. Daar moet je je weg in vinden en de EH helpt je daarbij.